Cząber jest rośliną o szerokim zastosowaniu nie tylko w kuchni. Jego liczne właściwości pozwalają na wykorzystanie także w medycynie i kosmetyce, a niektóre odmiany pełnią rolę dekoracyjną. Co więcej, cząber jest bardzo odporny na susze i nie wymaga specjalnej pielęgnacja. Sprawdź, dlaczego jeszcze warto uprawiać cząber w ogródku!
Cząber – najpopularniejsze odmiany
Cząber to niewielka roślina nadająca się do uprawy w ogrodzie, ale także w donicach. Może być znana pod nazwami takimi jak żelazne ziele i pieprznica. Cząber najlepiej sadzić w miejscach nasłonecznionych, w glebie o lekko alkalicznym odczynie. Odmiany wieloletnie warto okrywać zimą.
Cząber występuje w kilku odmianach, wśród których najbardziej popularne to:
- Satureja hortensis (cząber ogrodowy) – roślina jednoroczna, dorasta do ok. 45 cm wysokości. Ma ciemnozielone liście i różowe kwiaty o mocnym aromacie tymianku i oregano.
- Satureja montana (cząber górski) – wieloletni półkrzew o wąskich liściach i drobnych kwiatach. Występuje także w atrakcyjnych odmianach płożących, które przypominają biały wrzos.
- Satureja biflora – bylina o intensywnie zielonych liściach i drobnych kwiatach o liliowej barwie. Ma mocny zapach cytryny i oregano, dlatego nadaje się jako przyprawa.
- Satureja thymbra – bylina o sztywnych pędach i szarawych liściach. Pachnie intensywnie oregano i tymiankiem.
- Satureja viminea – pachnie silnie miętą, a jej żywozielone liście są nieco błyszczące.
- Satureja douglasii (yerba buena) – w odróżnieniu od pozostałych odmian ma wspinające się pędy, dlatego nadaje się do uprawy w wiszących donicach, także w miejscach zacienionych.
Właściwości lecznice cząbru
Cząber niegdyś uznawany był za naturalny afrodyzjak. Aktualnie roślina jest wykorzystywana głównie jako przyprawa, ale wykazuje także wiele wartości zdrowotnych. Cząber jest bogatym źródłem witamin i minerałów. Zawiera m.in. żelazo, potas, cynk i witaminę C.
Dzięki zawartości błonnika pokarmowego cząber może wspomagać regulację gospodarki lipidowej i funkcje układu trawiennego. Wpływa korzystnie na pracę przewodu pokarmowego pobudzając trawienie, wzmagając apetyt, a także działając wiatropędnie. Ponadto, cząber wykazuje właściwości takie jak m.in.:
- antyseptyczne,
- przeciwzapalne,
- wykrztuśne,
- przeciwbólowe,
- moczopędne.
Zastosowanie cząbru w kuchni i kosmetyce
Charakterystyczny smak i aromat cząbru sprawia, że roślina jest cenną przyprawą stosowaną do wielu dań. Intensywny posmak tymianku i pieprzu doskonale komponuje się głównie z daniami z roślin strączkowych. Cząber pasuje do soczewicy i grochu, nadając potrawo wyrazistego smaku. Można go stosować także do doprawiania zup, sosów, gulaszów, potraw rybnych i jajek.
Cząber ma bardzo istotne znaczenie także w znanej mieszance ziół prowansalskich, gdzie stanowi jeden z głównych składników. Można nim przyprawiać także wędliny, marynaty i owoce morza.
Ze względu na właściwości ściągające cząber może być wykorzystywany jako naturalny kosmetyk przeznaczony do cery tłustej. Wystarczy sporządzić napar z cząbru i przemywać nim skórę, aby pozbyć się nadmiaru wydzielanego sebum.
