Przyczyną refluksu są zaburzenia funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku, a także opóźnione opróżnianie żołądka oraz występowanie przepukliny rozworu przełykowego przepony. Szacuje się, że na dolegliwości związane z cofaniem treści pokarmowej do przełyku i gardła cierpi co piąty człowiek, ale schorzenie jest lekceważone i uznawane za niegroźne. Nieleczona choroba może doprowadzić do powstania wrzodów, bądź stanów zapalnych w błonie śluzowej żołądka i przełyku, tzw. przełyku Barretta (zmiana przednowotworowa) lub raka przełyku. Schorzenie nasila się wraz z upływem czasu i nie znika samoistnie.
Objawami refluksu żołądkowo-przełykowego są: zgaga, tzw. odbijanie po posiłku, kwaśny posmak w ustach, ból w nadbrzuszu. Objawy ulegają spotęgowaniu po obfitym i tłustym posiłku. W dalszym stadium choroby mogą wystąpić bóle podczas przełykania pokarmu, nudności i wymioty.
Poza dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego może wystąpić suchy kaszel, chrypa, ból w klatce piersiowej, stan podobny do ataku astmy oskrzelowej.
Jakie czynniki nasilają dolegliwości chorobowe?
– nadwaga
– palenie papierosów
– zbyt szybkie spożywanie posiłków
– przyjmowanie pozycji leżącej bezpośrednio po zjedzeniu posiłku
– częste i długotrwałe schylanie się, aktywność fizyczna następująca tuż po konsumpcji posiłku
Otyłość brzuszna prowadzi do wzrostu ciśnienia śródbrzusznego i spotęgowania objawów refluksu. U osób otyłych stosujących dietę niskotłuszczową i niskokaloryczną obserwuje się zmniejszenie częstotliwości oraz nasilenia objawów refluksu.
Palenie papierosów doprowadza do obniżenia ilości wytwarzanej śliny, przez co przełyk wolniej oczyszcza się z treści pokarmowej. Nałogowi palacze cierpią na napadowy kaszel, który powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej. Ponadto palenie tytoniu prowadzi do obniżenia ciśnienia dolnego zwieracza przełyku, co nasila objawy schorzenia.
W celu złagodzenia symptomów choroby należy unikać potraw:
– potęgujących wydzielanie kwasu żołądkowego (tłuste ryby oraz tłuste mięso, marynaty i kiszonki, kawa, alkohol, napoje gazowane)
– drażniących receptory czuciowe w przełyku (owoce cytrusowe i soki z tych owoców, pomidory i sok pomidorowy, ostre przyprawy)
– opóźniających opróżnianie żołądka (czekolada i wyroby czekoladowe)
Zalecane jest spożywanie produktów działających łagodząco na podrażnioną błonę śluzową żołądka oraz neutralizujących nadmiar kwasów. Są to: chude mleko i fermentowane napoje mleczne, chude sery, jasne pieczywo, ryż, drobne kasze, chude mięso, warzywa z wyjątkiem cebuli i czosnku, owoce oprócz cytrusów. Zalecanymi metodami obróbki termicznej pokarmu są: gotowanie w wodzie lub za pomocą pary, duszenie bez użycia tłuszczu. Nie poleca się spożywania smażonych i grillowanych dań. Dodatkowo można wspomóc się sokiem z aloesu (łagodzi odczuwanie zgagi), siemieniem lnianym w formie kleistej (wchłania nadmiar kwaśnej treści), imbirem (działa przeciwzapalnie).
Ostatni posiłek powinien być zjadany 3 godziny przed snem. Istotne jest spożywanie 5-6 mało objętościowych posiłków na dobę. Należy jeść powoli i dokładnie przeżuwać pokarm.
Leczenie choroby refluksowej polega na zażywaniu preparatów zobojętniających kwas solny w żołądku, zmniejszających wytwarzanie soków żołądkowych, podnoszących napięcie w obszarze dolnego zwieracza przełyku.
