Ciężka postać kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) wymaga hospitalizacji, dlatego lepiej jest chronić się przed tą chorobą za pomocą szczepień. Niestety w Polsce niewielki odsetek społeczeństwa poddaje się wspominanym szczepieniom, co wynika z małej wiedzy na temat profilaktyki chorób odkleszczowych. Mało ludzi wie, jak bezpiecznie usunąć kleszcza, a także jak zapobiegać jego ukąszeniom.
W organizmach kleszczy bytują różnorakie bakterie, wirusy i pasożyty. Pamiętajmy, że wspomniane pajęczaki roznoszą nie tylko KZM, ale także boreliozę i inne rzadziej występujące choroby. Przenosicielami kleszczy są ptaki, które pośrednio przyczyniają się do rozprzestrzeniania się wirusów KZM. Istnieją 3 podtypy omawianego wirusa, a każdy z nich przeważa na innym terenie, niestety ptactwo wędrowne spowodowało przemieszanie się odmiennych podtypów.
Gdzie możemy natrafić na kleszcze?
Najczęściej pajęczaki występują na obszarach zielonych, takich jak lasy, łąki, parki, ale można je także spotkać w zoo.
Czy każdy kleszcz jest zakażony wirusem kleszczowego zapalenia mózgu?
Szacunki pokazują, że około 15% pajęczaków może być zakażonych wirusem.
Jak przebiega choroba?
Okres 2 tygodni od ukłucia pajęczaka prowadzi do namnażania się wirusa, który rozprzestrzenia się w organizmie za pomocą naczyń limfatycznych. I etap KZM może przypominać swoimi objawami przeziębienie lub grypę (stan podgorączkowy, nudności, bóle głowy i stawów). U 25% zakażonych mechanizmy obronne zawodzą i patogen dostaje się do ośrodkowego układu nerwowego. Występuje wtedy wysoka gorączka, zaburzenia koncentracji, porażenie nerwów czaszkowych, a nawet śpiączka.
Powikłania KZM
Następstwem KZM jest zapalenie ośrodkowego układu nerwowego, które może prowadzić do zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego. Powikłania po zapaleniu móżdżku mają charakter stały, dlatego po przechorowaniu KZM pacjent może borykać się z zaburzeniami chodu i niedowładami. Inne powikłania to bóle mięśniowe oraz zaniki mięśni, a także zaburzenia w sferze psychicznej. Wiek chorego również ma znaczenie, bowiem seniorzy przechodzą KZM ciężej niż osoby młodsze.
Zapobieganie
Idąc na łąkę czy do parku warto nosić jasne, przylegające do ciała ubrania, na których szybko zaobserwujemy obecność kleszcza. W przypadku wirusa KZM znaczenie ma natychmiastowe pozbycie się pajęczaka z ubrania, gdyż do zakażenia patogenem wystarczy chwila od momentu dostania się śliny kleszcza do organizmu człowieka. Wybierając się na łono natury można użyć preparatów odstraszających insekty. Apteki oferują różnorodną gamę tzw. repelentów w sprayu lub w żelu.
Leczenie
Terapia ma charakter objawowy i polega na podawaniu leków obniżających podwyższoną temperaturę ciała i redukujących obrzęk mózgu.
Szczepionka
Szczepionka podawana jest w 3 dawkach. W wersji przyspieszonej pierwsze dwie dawki aplikowane są w odstępie 2 tygodni od siebie. Wersja standardowa polega na podaniu drugiej dawki po upływie 1-3 miesięcy od pierwszej. Szczepionka uodparnia człowieka jedynie na kilka lat przeciwko KZM, dlatego należy stosować dawki przypominające w odstępach 5-letnich, a w przypadku osób starszych odstępy skrócone są do 3 lat. W krajach, w których szczepienie jest powszechnie stosowane, kleszczowe zapalenie mózgu występuje sporadycznie.
