Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa inaczej zwana ustawową, która obejmuje przedmioty majątkowe, które małżonkowie nabyli w tracie trwania małżeństwa. Są to składniki majątkowe, które nabyli oboje lub tylko jeden z nich.
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową (tj. wchodzące w skład majątku wspólnego) należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Do majątku wspólnego wchodzą w szczególności:
– wynagrodzenie za pracę oraz dochody z prowadzonej działalności gospodarczej (warto pamiętać, że nie ma znaczenia wysokość wynagrodzenia osiąganego przez małżonków, nawet w przypadku jej rażącej dysproporcji);
– dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków (np. gdy małżonkowie wynajmują mieszkanie, to osiągany z tego tytułu dochód zostanie wliczony do majątku wspólnego);
– środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
– kwoty zaewidencjonowane na subkoncie zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych.
Należy pamiętać, że katalog składników wchodzących w skład majątku wspólnego jest otwarty. Jeżeli dany składnik majątku nie chodzi wyłącznie do majątku osobistego, to należy go zaliczyć na poczet majątku wspólnego.
Do majątku osobistego wchodzą w szczególności:
– przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
– przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
– prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
– przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
– prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
– przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
– wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
– przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
– prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
– przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Należy pamiętać, że w przypadku składników majątkowych należących do wspólności majątkowej oboje małżonkowie mają obowiązek współdziałać w zarządzie. W szczególności małżonkowie mają obowiązek udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym oraz o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Co oznacza tak naprawdę, że mają obowiązek informować się wzajemnie o wszelkich czynnościach które podejmują, tak aby nie pozbawić drugiego małżonka możliwości podejmowania decyzji o jego majątku.
