EVALI to nowa jednostka chorobowa sklasyfikowana w listopadzie 2019 roku jako J68.9, co oznacza chorobę układu oddechowego spowodowaną czynnikami chemicznymi, gazami bądź parami. Objawy tego schorzenia to kaszel i odczuwanie suchości w gardle, a następnie bóle w klatce piersiowej i gorączka. W celu postawienia diagnozy należy wykonać RTG klatki piersiowej oraz badania laboratoryjne krwi. Gdy badania wykażą osłabienie układu odpornościowego, ostre zaburzenia oddychania, obniżoną saturację krwi (wysycenie krwi tętniczej tlenem), należy skierować pacjenta do szpitala. EVALI doprowadza do uszkodzenia płuc na skutek wdychania związków chemicznych powstałych w wyniku podgrzewania płynu w e-papierosach. Nowe generacje e-papierosów dają możliwość samodzielnego konstruowania składów liquidu, co pozwala na dostarczanie organizmowi substancji psychoaktywnych.
W związku z wystąpieniem hospitalizacji i zgonów z powodu nowej choroby, w grudniu 2019 roku w Stanach Zjednoczonych podwyższono dolną granicę wieku, począwszy od której można nabyć e-papierosy (z 18 do 21 lat). Do tej pory wiadomo o ponad 2 tysiącach przypadków omawianej choroby, ale osoby te przebywają głównie na terenie USA. Na tę chwilę nie mamy informacji, ile osób na terenie Unii Europejskiej zapadło na ostrą niewydolność oddechową będącą powikłaniem EVALI, ani ilu pacjentów zmarło z jej powodu. W Polsce pojawienie się pierwszego przypadku wspomnianego schorzenia nastąpiło w 2019 roku, a od początku 2020 roku doszło do kolejnych zachorowań. Nawiązując do tych wydarzeń Główny Inspektor Sanitarny w Polsce zarządził monitoring powikłań występujących na skutek używania e-papierosów. Szpitale są zobligowane do informowania o każdym nowym przypadku EVALI. Zalecenie dotyczące monitorowania negatywnych skutków stosowania e-papierosów wydała także Komisja Europejska.
Jak dochodzi do uszkodzenia płuc?
Podczas podgrzewanie e-liquidu do około 200°C tworzy się aerozol, który jest inhalowany zarówno przez palaczy e-papierosów, jak i przez osoby z ich bliskiego otoczenia. Wspomniany aerozol nie jest obojętny dla zdrowia, ponieważ może zawierać w swoim składzie formaldehyd, aceton, karcinogenne nitrozaminy. W Polsce dostępne są e-papierosy w systemach otwartych, w których konsumenci mają możliwość komponowania składu liquidu, co może dawać pole do nadużyć. W nawiązaniu do powyższego, pamiętajmy by nie kupować płynów pochodzących z niepewnych źródeł oraz nie zmieniać składu liquidów nabytych w sklepach detalicznych. W próbkach płynu pobranego z płuc osób chorych na EVALI stwierdzono zawartość octanu witaminy E (substancji używanej do zagęszczania e-liquidów), czyli potencjalnego czynnika odpowiedzialnego za zmiany w układzie oddechowym.
