Zapalenie trzustki (OZT) to poważny stan, do którego predysponują głównie schorzenia dróg żółciowych, w tym kamica nerkowa, ale także infekcje wirusowe, zaburzenia metaboliczne i nadużywanie alkoholu. Zapalenie trzustki może przyjąć postać przewlekłą lub ostrą, w przebiegu której objawy mogą być tak uciążliwe, że przypominają zawał mięśnia sercowego.
Jakie są przyczyny ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki?
Ostre zapalenie trzustki to choroba, w przebiegu której w wyniku reakcji zapalnej dochodzi do samotrawienia komórek trzustki przez jej enzymy. W konsekwencji dochodzi do częściowego lub całkowitego wyniszczenia tego narządu. W skrajnych przypadkach zapalenie trzustki przeradza się w uogólnioną reakcję zapalną prowadząc do niewydolności wielonarządowej.
Choroba rzadko występuje bez rozpoznania przyczyny, niemniej jednak taki tym zapalenia trzustki również istnieje i jest określany jako idiopatyczne zapalenie trzustki.
Znacznie częściej jako przyczyny zapalenia trzustki wymienia się choroby dróg żółciowych, głównie kamicę żółciową, chociaż mechanizm rozwoju choroby w wyniku obecności kamieni żółciowych nie został jeszcze dostatecznie poznany.
Do rozwoju ostrego zapalenia trzustki predysponują również czynniki, takie jak:
- zaburzenia metaboliczne,
- uderzenie w jamę brzuszną,
- zakażenia wirusowe,
- hiperlipidemia,
- przyjmowanie niektórych leków,
- wrodzone wady trzustki,
- nadużywanie alkoholu.
Należy zaznaczyć, że przewlekłe zapalenie trzustki rzadko występuje na skutek przyjmowania leków, czy bez przyczyny. Za chorobę najczęściej odpowiada długotrwałe nadużywanie napojów alkoholowych.
Zapalenie trzustki – jak rozpoznać objawy?
Ostre zapalenie trzustki najczęściej wywołuje bardzo dokuczliwe objawy, których nie sposób przeoczyć. W pierwszej kolejności zwykle występuje silny ból, który pojawia się nagle. Ból zlokalizowany jest w jamie brzusznej, zwłaszcza w jej górnej części, ale może również promieniować.
Osoby odczuwające ból przy ostrym zapaleniu trzustki często wskazują, że promieniuje od do prawego podżebrza i między łopatki. Dolegliwości często mają charakter opasujący, czyli obejmują ciało na wysokości nadbrzusza, w tym tył pleców. Silny ból promieniujący na boki występuje również przy zawale serca, dlatego ostre zapalenie trzustki może być z nim mylone.
Ponadto w przebiegu choroby mogą pojawić się objawy, takie jak:
- nudności i wymioty, często zabarwione żółcią;
- gorączka;
- wzdęcia;
- zaburzenia krzepnięcia;
- żółtaczka, widoczne np. zabarwienie gałek ocznych;
- w skrajnych przypadkach wstrząs.
W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki objawy są zbliżone do postaci ostrej, jednak zwykle o niższym stopniu nasilenia i występujące nawracająco. Ból nadbrzusza może pojawiać się nagle, ale mijać. Również żółtaczka cechuje się nawrotowością.
Podejrzewając zapalenie trzustki konieczna jest niezwłoczna pomoc lekarza. Ostre zapalenie trzustki wymaga hospitalizacji i ukierunkowanego leczenia. Brak odpowiedniego postępowania prowadzi do stanu zagrażającego życiu. Z kolei w przypadku przewlekłego zapalenia trzustki o słabo nasilonych objawach należy jak najszybciej udać się do lekarza i wykonać badania diagnostyczne.
