Bóle stawów i ich przyczyny

Starzenie się społeczeństwa jest jednym z problemów medycznych. Choroby narządu ruchu należą do tych schorzeń, których częstość wzrasta z wiekiem. Czynniki odpowiedzialne za ten wzrost to: nagromadzeni się w ciągu życia uszkodzeń tkanek w układzie ruchu, starzenie się układu immunologicznego, utrata sprężystości chrząstki i osłabienie jej zdolności regeneracyjnych, obniżenie sprawności układu mięśniowego i nerwowego.
Główne przyczyny bólu stawów to choroba zwyrodnieniowa, choroby z grupy reumatyzmu tkanek miękkich i choroby zapalne stawów.
Choroba zwyrodnieniowa stawów to schorzenie będące wynikiem działania czynników biologicznych i mechanicznych destabilizujących powiązane ze sobą procesy degradacji i tworzenia chrząstki stawowej. Czynniki predysponujące do rozwoju choroby zwyrodnieniowej to wiek, nadwaga, predyspozycje genetyczne, płeć żeńska, wady postawy. Schorzenie to zajmuje zwykle jeden lub kilka stawów, najczęściej są to stawy kolanowe i biodrowe. Symptomy choroby to: ból w stawie pojawiający się podczas ruchu (w przypadku zaawansowanych zmian również w spoczynku), bolesność uciskowa stawu i ograniczenie jego ruchomości. Celem leczenia jest zwalczanie bólu i utrzymanie jak największej sprawności pacjenta przez jak najdłuższy okres czasu.
Reumatyzm tkanek miękkich dotyka struktur okołostawowych, takich jak: mięśnie, ścięgna, więzadła. Bóle zlokalizowane są w okolicy stawów łokciowych, nadgarstkowych, kolanowych, skokowych. Jako główną przyczynę ich pojawiania uważa się incydentalne urazy i powtarzające się przeciążenia wynikające z wad postawy, wykonywanej pracy. Choroby z grupy reumatyzmu tkanek miękkich mogą wystąpić w każdym wieku, ale częstotliwość ich pojawiania się wzrasta wraz z wiekiem, jako skutek obniżonej ruchomości i elastyczności ścięgien, postępującego zaniku mięśni, które mają mniejszą zdolność amortyzacji obciążeń. Do tego rodzaju chorób zaliczamy zespół kanału nadgarstka, zespół krętarzowy, bóle barku. Zespół kanału nadgarstka przejawia się pod postacią bólów o charakterze mrowienia i parestezji w obrębie rąk. Szacuje się, że ta dysfunkcja jest najczęstszą przyczyną dolegliwości bólowych rąk i jest uznawana za drugi co do częstości występowania zespól bólowy układu ruchu. Zespół krętarzowy – jego przyczyną jest zapalenie przyczepów ścięgien mięśni występujących w okolicy krętarza większego (najczęściej mięśnia pośladkowego średniego). Główne objawy kliniczne tego zespołu to: ostry ból określany przez pacjenta jako „ból biodra”, który nie zmniejsza się po rozruszaniu stawu, a wręcz nasila się podczas chodzenia.
Warto wspomnieć, iż ponad połowa mężczyzn po 70 roku życia posiada częściowo lub całkowicie przerwane włókna ścięgien stożka rotatorów, których przyczepy znajdują się w okolicach nasady kości ramiennej. Te zmiany powodują występowanie bólu barku. W leczeniu stosuje się właściwe ćwiczenia, zabiegi fizykoterapeutyczne, niesterydowe leki przeciwzapalne, leki rozluźniające mięśniu.
Choroby zapalne stawów występujące u seniorów, to schorzenia rozpoczynające się wyłącznie lub najczęściej w starszym wieku, schorzenia o przebiegu odmiennym u osób starszych (reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa), odczynowe choroby zapalne w przebiegu choroby nowotworowej (zespoły paranowotworowe).
Zespoły paranowotworowe to zespół objawów towarzyszących chorobie nowotworowej. Im pacjent jest starszy, tym większe ryzyko pojawienia się u niego nowotworu. Chorzy z objawami choroby reumatycznej, zwłaszcza o nietypowym przebiegu, powinni być diagnozowani pod kątem choroby nowotworowej. Występowanie niektórych chorób reumatycznych zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju guzów złośliwych, a stosowane leczenie może to prawdopodobieństwo zwiększyć. U niektórych pacjentów nowotwór rozpoznaje się dopiero po upływie dwóch lat od pojawienia się pierwszych objawów reumatycznych i może to być związane z obecnością przerzutów w obrębie narządu ruchu.