Wiele osób z obawą pochodzi do faktu starzenia się nie zdając sobie sprawy z tego jako mogą być pozytywne aspekty wieku senioralnego.
Wiek emerytalny to często najszczęśliwszy okres w życiu. Stabilizuje się emocjonalność, a zmniejsza neurotyzm. Mózg nie jest już tak sprawny, ale wiele jego funkcji może ulec poprawie. Jaką przewagę ma starość nad młodością? Jak się starzeć pozytywnie?
Czerpać z życia można w każdym wieku. Z upływającymi latami zmieniają się funkcje organizmu, który może nie być już tak sprawny, ale nie są to przeszkody nie do pokonania. Natomiast na wielu poziomach osoba starsza może nawet „pokonać” młodszą.
Emocjonalność – z wiekiem się poprawia, stabilizuje. Osoby starsze potrafią się coraz bardziej cieszyć, także z niewielkich spraw, np. z obcowania z przyrodą, pięknego krajobrazu czy zwykłej rozmowy z przyjacielem. Badania wskazują na to, że w późniejszych latach łatwiej skupiamy się na pozytywnych aspektach życia, a mniejszy wpływ mają na nas te negatywne.
Neurotyzm – zmniejsza się wraz ze stabilizowaniem emocjonalności. Młode osoby mają mniejszą odporność na stres, a większą skłonność do popadania w stany lękowe.
– Starsza osoba zachowuje się inaczej niż młodsza. Wynika to głównie z emocjonalności. Już nie ulegamy porywom serca, przynajmniej nie tak często jak kiedyś, i uśmiechamy się z wyrozumiałością, patrząc na awanturującego się młodzieńca – mówi prof. Shlomo Noy, ceniony w świecie geriatra, współzałożyciel powstającego we Wrocławiu centrum seniora Angel Care. – To bardzo korzystny aspekt starzenia się. I oczywiście nie jedyny.
Mózg – z wiekiem zmieniają się jego funkcje – niektóre się psują, natomiast inne poprawiają – ale najważniejszy ludzki organ raczej się nie starzeje. Zwykle jest tak, że uczymy się wolniej, ale za to posiadamy większą wiedzę. Powiększamy także zasób słów, a nasze funkcje werbalne mogą się nieustannie polepszać.
Mózg ma także ogromne zdolności kompensacji – różne jego obszary mogą przejmować rolę innych, uszkodzonych. Jest plastyczny – gdy go ćwiczymy lub uczymy nowych rzeczy, pobudzamy i wzmacniamy sieć neuronów. Według wyników badań opublikowanych w prestiżowym magazynie „British Medical Journal” zwykła gra w karty zmniejsza ryzyko zachorowania na demencję aż o 15%.
– Starość oznacza mądrość. Z wiekiem pamiętamy coraz więcej, a to oznacza ogromne doświadczenie. W stadzie słoni najważniejsza jest najstarsza samica, która prowadzi resztę. Gdy ona umiera, stado dużo traci – mówi prof. Jerzy Vetulani, neurobiolog z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie.
Czas – na emeryturze powinniśmy mieć więcej czasu dla siebie. Ale nie chodzi o to, aby „wreszcie odpocząć”, lecz żeby ten czas dobrze wykorzystać. Można całkowicie oddać się swojej pasji, bez trudu planować spotkania ze znajomymi, nadrobić zaległości w lekturach – możliwości jest tyle, ile ludzkich charakterów. To także czas poświęcany rodzinie i jej najmłodszym członkom, co z kolei przekłada się na rozwój ludzkości.
Ewolucja – według prof. Vetulaniego starość ma kluczowe znaczenie dla przetrwania ludzkiego gatunku. Ewolucja człowieka nie odbyłaby się bez opieki, jaką zapewnia babcia. Babcie opiekowały się wnuczętami, a wtedy rodzice mogli zająć się zdobywaniem wyżywienia. W ten sposób każdy wspierał każdego. Starsze osoby były – i są – w społeczeństwie bardzo potrzebne.
Pozytywne aspekty wieku senioralnego mogą sprawić, że okres ten stanie się najciekawszym i najprzyjemniejszych w życiu danej osoby.
Jednak przed seniorami stoją też wyzwania. Według prof. Noya sześćdziesiąta czy siedemdziesiąta dekada życia może być nawet najszczęśliwszym okresem. Ale żeby tak się stało, należy temu szczęściu pomóc. Jak? – Warto pozostawać aktywnym i kreatywnym. Chodzi o to, aby podejmować wysiłek fizyczny oraz intelektualny, gimnastykować się, uczyć nowych rzeczy – mówi prof. Noy. – Po sześćdziesiątce zalecam naukę obcego języka, to znakomite ćwiczenie dla umysłu, a także potwierdzone naukowo działanie przeciw demencji.
Co robić, by zachować pozytywne podejście do życia, i co wpływa na spowalnianie procesów starzenia się?
- regularna aktywność fizyczna,
- regularna aktywność intelektualna oraz rozwijanie swoich zainteresowań,
- czynny udział w życiu rodzinnym oraz społecznym.
Odpowiednia dieta:
- warzywa,
- owoce,
- orzechy,
- ryby,
- chude mięso,
- unikanie cukrów prostych i nasyconych kwasów tłuszczowych.
