W dawnych czasach sól należała do produktów trudno dostępnych, nazywana była „białym złotem” i służyła jako towar wymienny. Obecnie na rynku występuje sól różnego pochodzenia.
Sól kuchenna dostępna jest pod postacią soli kamiennej lub warzonej. Sól kamienna jest produktem krystalizacji wód morskich oraz słonych jezior. Na świecie głównym źródłem wydobycia soli kamiennej są kopalne złoża powstałe w wyniku odparowania dawnych zbiorników słonej wody. Sól warzona jest produktem wysoko przetworzonym. Otrzymuje się ją przez oczyszczanie soli kamiennej, co doprowadza do utraty mikroelementów. Taki produkt często wzbogaca się w substancje przeciwzbrylające oraz inne związki mające ważne znaczenie dla organizmu. Najczęściej stosowanym dodatkiem do soli kuchennej jest jod w postaci jodku potasu. Spożywanie jodowanej soli kuchennej przyczyniło się w znacznym stopniu do zahamowania rozwoju chorób wynikających z niedoboru jodu.
Sól morska uważana jest za bardziej wartościową pod względem odżywczym i zdrowszą od popularnej soli kuchennej. Pozyskuje się ją przez odparowanie wody z mórz i oceanów. Jest solą nierafinowaną, dlatego zawiera wszystkie składniki mineralne znajdujące się w wodzie. Niestety sól pochodząca z mórz i oceanów może zawierać również niewielkie ilości metali ciężkich oraz zanieczyszczeń znajdujących się powszechnie w zbiornikach wodnych.
Sól himalajska wydobywana ze złóż w Pakistanie, u podnóża Himalajów, uważana jest za najzdrowszą i najczystszą sól na świecie. Posiada barwę od białej do jasnoróżowej i ciemnoczerwonej, w zależności od zawartości żelaza.
Ile soli powinniśmy spożywać w ciągu doby?
Zalecana przez WHO dzienna dawka spożycia soli to 5 g/dobę, co odpowiada płaskiej łyżeczce do herbaty. Spożycie soli w wielu krajach przewyższa zalecaną normę, a w Polsce jest nawet 2-3 razy większe. Spowodowane jest to faktem, że większość przyjmowanej soli znajduje się w produktach przetworzonych oraz w konserwach, których spożycie w populacji sukcesywnie rośnie. Poza tym istotnym źródłem tego produktu są sery oraz wędliny. Na opakowaniach artykułów spożywczych rzadko podana jest zawartość soli, natomiast często widnieje zawartość sodu, dlatego należy wiedzieć, że 1 g sodu odpowiada 2,5 g soli. Dodatkowym źródłem sodu w diecie są wody mineralne. Jest to wartość znikoma w porównaniu do tej obecnej w produktach spożywczych, ale wiele wód mineralnych, uznawanych powszechnie za lecznicze, ma w swoim składzie znaczną ilość sodu.
Dlaczego sód jest istoty dla zdrowia człowieka?
Ilość spożywanego sodu powinna uzupełnić jego usuwanie z organizmu wraz z potem, moczem, kałem. Sód obok chloru i potasu jest podstawowym elektrolitem organizmu, odpowiada za utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej oraz bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni i układu nerwowego. Zbyt wysoka zawartość soli w diecie, zwłaszcza utrzymująca się długotrwale, prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Nadmiar sodu w surowicy jest przyczyną nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i zaburzeń rytmu serca. Poza tym powoduje większe wydalanie wapnia z moczem, a w konsekwencji powstawanie kamieni nerkowych. Duże spożycie soli związane jest także z występowaniem udarów mózgu oraz zwiększa ryzyko raka żołądka.
Warto wspomnieć o soli pochodzącej z Morza Martwego, będącego najbogatszym źródłem minerałów i mikroelementów znajdujących się w wodzie. Woda ze wspomnianego morza zawiera chlorek magnezu, chlorek potasu, bromki, jodki. Kąpiel z dodatkiem soli z Morza Martwego poprawia stan skóry i wzmacnia jej funkcję ochronną. Pozytywne efekty związane są z wysoką zawartością magnezu, który ma działanie nawilżające skórę. Przeprowadzono wiele badań sugerujących pozytywny wpływ stosowania soli z Morza Martwego w leczeniu chorób reumatycznych. Celem tej terapii jest zmniejszenie bólu, łagodzenie objawów zapalenia i rozluźnienie mięśni. Roztwór z powyższej soli stosowany do płukania zatok i śluzówki nosa, w porównaniu ze standardowym roztworem hipertonicznym, wykazuje lepsze działanie w łagodzeniu objawów u pacjentów cierpiących na przewlekłe zapalenie zatok i błony śluzowej nosa.
